Osadzanie okien

Aż 90% reklamacji okien bierze się z niewłaściwego montażu. Nic dziwnego, że producenci udzielają gwarancji jedynie na okna montowane przez autoryzowane ekipy. Jeśli inwestor zatrudnił przypadkowego wykonawcę i nie zawarł z nim odpowiedniej umowy, zostaje często sam z problemem. A wcale nietrudno zapobiec takiej sytuacji...

Osadzanie okien

Na montaż okien należy koniecznie zawrzeć umowę z wykonawcą. W umowie muszą być podane:

  1. Sposób wykonania usługi - według jednego z następujących dokumentów:
    • instrukcji producenta, która - zgodnie z normą PN-EN 14351-1:2006, punkt 6 - powinna zawierać wymagania montażowe i technikę montażu na budowie, a jeśli ta instrukcja okazałaby się zbyt ogólna i zbyt skrótowo opisująca najważniejsze czynności montażowe - to:
    • instrukcji Instytutu Techniki Budowlanej nr 421/2006 "Montaż okien i drzwi balkonowych" oraz
    • katalogów systemowych poszczególnych systemów profili okiennych dopuszczonych do stosowania w budownictwie;
  2. Warunki odbioru robót.

Błędy rzadziej wynikają z niewiedzy, a częściej - z zaniedbania reguł montażu. Są przy tym na tyle oczywiste, że może je wychwycić nawet osoba bez doświadczenia. Poniżej opisujemy te błędy i radzimy, jak poprawnie wykonać każdy etap montażu okien.

Podstawowe części okna i elementy stosowane przy jego montażu.
Podstawowe części okna i elementy stosowane przy jego montażu.

Zwróć na to uwagę!

Usytuowanie okna w grubości ściany
Przez odpowiednie usytuowanie okna w ścianie można ograniczać do minimum straty ciepła przez strefę wokół niego. Usytuowanie okna powinno się dostosować do rodzaju ścian:

  • w jednowarstwowych - w połowie grubości muru,
  • w dwuwarstwowych - przy zewnętrznej krawędzi muru,
  • w trójwarstwowych - w płaszczyźnie ocieplenia.
W ścianie jednowarstwowej ramę okna należy umieścić w osi ściany.
W ścianie jednowarstwowej ramę okna należy umieścić w osi ściany.
W ścianie dwuwarstwowej zewnętrzna krawędź ściany i ramy okna powinny się pokrywać.
W ścianie dwuwarstwowej zewnętrzna krawędź ściany i ramy okna powinny się pokrywać.
W ścianie trójwarstwowej ramę okna należy umieścić w płaszczyźnie ocieplenia.
W ścianie trójwarstwowej ramę okna należy umieścić w płaszczyźnie ocieplenia.

Metody mocowania okien:

  • na kotwy (częstsza) - przykręca się je lub zaczepia do ościeżnicy przed wstawieniem ościeżnicy w otwór. Kotwy stosuje się do mocowania okien w ścianach warstwowych, w których nie można ościeżnicy przykręcić bezpośrednio do podłoża, bo jest nim nienośne ocieplenie.
  • na dyble (rzadsza) - otwory pod dyble wywierca się w ościeżnicy przed jej osadzeniem w murze, ale same dyble umieszcza się już po wstawieniu ościeżnicy. Ten sposób łączenia można stosować, gdy ściana jest jednorodna, np. z betonu komórkowego; dybli używa się także do mocowania listwy progowej.
Zamocowanie ościeżnicy okna w ościeżu na kotwy
Zamocowanie ościeżnicy okna w ościeżu na dyble
Zamocowanie ościeżnicy okna w ościeżu: a) - na kotwy, b) - na dyble.

Montaż nowych okien

Aby przedstawione dalej zasady montażu były w pełni zrozumiałe, zachęcamy do zapoznania się z podstawowymi terminami dotyczącymi okien zestawionymi na schemacie z następnej strony.

Przed montażem okna konieczne jest oczyszczenie ościeża.
Przed montażem okna konieczne jest oczyszczenie ościeża. Fot. Sokółka

Niewłaściwe przygotowanie ościeża
Nierówności i zapylenie jego powierzchni pogarszają przyczepność pianki uszczelniającej, a to z kolei powoduje nieszczelności na styku ramy okna z murem.

Nasza rada. Przed montażem okna ościeże wymaga oczyszczenia i wyrównania. Ekipa montażowa powinna usunąć z jego powierzchni pył i gruz, a także pozostałości po demontażu starych okien, np. stary materiał uszczelniający. Ewentualne ubytki w ościeżu należy uzupełnić (duże ubytki - zaprawą, mniejsze - pianką montażową). Przed nakładaniem pianki powierzchnię ościeża dobrze jest lekko zwilżyć wodą, co zwiększy jej przyczepność do muru. Piankę należy nanosić, gdy temperatura zewnętrzna jest dodatnia.

Niedopasowanie okna do ościeża
Konsekwencją montażu okien "na styk" z ościeżem są odkształcenia ram w wyniku naprężeń powodowanych zmianami temperatury. Zbyt wąska szczelina uniemożliwia także zaaplikowanie odpowiedniej ilości pianki montażowej, czego konsekwencją są nieszczelności, gdy konstrukcja okna kurczy się pod wpływem niskiej temperatury.

Z kolei okno za małe w stosunku do ościeża, a więc sytuacja, gdy luzy są za duże, pociąga za sobą następny błąd: wypełnianie tej szerokiej szczeliny zbyt dużą ilością pianki. Jest to niedopuszczalne ze względu na dużą siłę rozprężana pianki, która przy zbyt grubej warstwie mogłaby nawet wypchnąć ramę okna.

Nasza rada. Poprawny montaż okna możliwy jest tylko wtedy, gdy jest ono odpowiednio mniejsze od ościeża, między nim a murem musi pozostać luz, który umożliwi swobodne odkształcanie się okna pod wpływem zmian temperatury. Szczelina ta zapewnia też poprawne połączenia okno-mur. Proporcje są właściwe, gdy okna są:

  • 2-3 cm węższe od ościeża,
  • 4,5-5,5 cm od niego niższe (niższe wartości dotyczą okien drewnianych, wyższe - z PVC lub aluminiowych).
Aby okno było odpowiednio mniejsze od ościeża, należy wcześniej bardzo dokładnie wymierzyć ościeże. Trzeba zmierzyć każdy bok - od wewnętrznej i zewnętrznej strony, a także przekątną otworu.
Aby okno było odpowiednio mniejsze od ościeża, należy wcześniej bardzo dokładnie wymierzyć ościeże. Trzeba zmierzyć każdy bok - od wewnętrznej i zewnętrznej strony, a także przekątną otworu.
Aby okno było odpowiednio mniejsze od ościeża, należy wcześniej bardzo dokładnie wymierzyć ościeże. Trzeba zmierzyć każdy bok - od wewnętrznej i zewnętrznej strony, a także przekątną otworu. Fot. Sokółka.

Podane wartości powinno się mierzyć w licu nieotynkowanego muru (jeśli tynk jest już naniesiony, trzeba go miejscowo skuć, aby pomiar był miarodajny). Za szeroką szczelinę wokół okna należy zmniejszyć np. przez wypełnienie jej bloczkami z betonu komórkowego lub cegłami lub też przez użycie listwy poszerzającej.

Precyzyjnych pomiarów ościeża (z dokładnością do 1,5 mm) można dokonać za pomocą dalmierza. Urządzenie to oblicza za nas powierzchnię przygotowanego otworu, dzięki czemu w łatwy sposób można skontrolować poprawność prac.
Precyzyjnych pomiarów ościeża (z dokładnością do 1,5 mm) można dokonać za pomocą dalmierza. Urządzenie to oblicza za nas powierzchnię przygotowanego otworu, dzięki czemu w łatwy sposób można skontrolować poprawność prac. Fot. Bosch.

Dla zachowania tych odległości bardzo ważne jest właściwe wymierzenie ościeża. Do pomiaru potrzebne są taśma miernicza i poziomnica. Pomiar wykonuje się na każdym boku w kilku miejscach zarówno przy krawędzi wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Trzeba też zmierzyć przekątne otworu i porównać ich długości, aby sprawdzić, czy otwór ma rzeczywiście kąty proste.

Montaż okien bez listew progowych
Niewprawnym montażystom zdarza się osadzanie okien bezpośrednio w ościeżu, w podłodze (tak niektórzy montują drzwi balkonowe) czy w progu. Mocowanie okna bezpośrednio w podłożu pozostawia szczeliny wokół okna i do pomieszczenia przedostaje się woda, która migrując, zawilgaca ściany lub stropy. Niewłaściwe osadzenie okna uniemożliwia też poprawne wykonanie zewnętrznych obróbek blacharskich oraz zamontowanie parapetów.

Nasza rada. Aby okno od dołu miało solidne podparcie mechaniczne, konieczny jest montaż listwy progowej (zwanej też podokienną). Umożliwia ona poprawne - trwałe i szczelne - połączenie parapetów zewnętrznych i wewnętrznych z oknem.

Zwróć na to uwagę!

Uszczelnianie podokienników
Zewnętrzne uszczelnia się neutralnym silikonem budowlanym, który nie reaguje z zasadowym podłożem - tynkiem. Silikon trzeba wyprofilować tak, aby woda mogła z niego swobodnie spływać - do wygładzania silikonu stosuje się specjalne kostki. Wewnętrzne uszczelnia się niskorozprężną pianką, która ma bardzo dużą siłą wiązania, nieznacznie zwiększa objętość, a po związaniu zachowuje stabilność wymiarową.

Niewłaściwe mocowanie okna

Może to być zarówno niewłaściwy rozstaw kotew lub dybli mocujących ościeżnicę do ościeży, jak i niedostateczna liczba tych łączników, a nawet - całkowite ich pominięcie. Przygodnym montażystom zdarza się traktować piankę montażową jako jedyny sposób mocowania okien. Okno zamocowane łącznikami w zbyt dużym rozstawie nie jest wystarczająco stabilne, co doprowadza do zdeformowania poziomych ramiaków ościeżnicy i rozszczelnienia styków okna z murem.

Prawidłowy montaż drzwi balkonowych - na listwie progowej.
Prawidłowy montaż drzwi balkonowych - na listwie progowej. Fot. Natura.

Użycie zbyt dużej liczby kotew powoduje nadmierną sztywność połączenia okna z murem, co z kolei ogranicza swobodę ruchów konstrukcji okna wynikających ze zmian temperatury i wilgotności: wskutek tego okno mogłoby się z czasem wypaczyć, a na tynku mogłyby pojawić się pęknięcia.

Nasza rada. Pianka montażowa nie może służyć do mocowania okna w ościeżu, lecz jedynie do uszczelniania styku wzdłuż ich obwodu. W celu poprawnego osadzenia ościeżnicy stabilizuje się ją wstępnie w ościeżu za pomocą drewnianych lub plastikowych klinów dystansowych umieszczonych blisko jej narożników, ustawiwszy ją dokładnie w pionie i w poziomie. Po dokonaniu pomiarów i wyregulowaniu ościeżnicy mocuje się ją trwale w murze dyblami lub kotwami w następującym rozstawie:

  • maksimum 70 cm - w oknach plastikowych,
  • maksimum 80 cm w oknach drewnianych, przy czym odległość łączników od naroży i osi słupka powinna wynosić:
  • ok. 15 cm w oknach o najpopularniejszych wymiarach - 1490-1690 mm,
  • ok. 25 cm - w kolorowych oknach plastikowych.

Uwaga! Od podanych wyżej ogólnych zaleceń co do rozstawu łączników za ważniejsze należy uznać zalecenia w dokumentacji montażowej lub instrukcjach montażu konkretnych okien.

Wadliwe uszczelnienie połączenia okno-mur

Schemat właściwego rozmieszczenia punktów mocowania okien i drzwi
Schemat właściwego rozmieszczenia punktów mocowania okien i drzwi (wg Instrukcji 421/2006 Instytutu Techniki Budowlanej - "Montaż okien i drzwi balkonowych")
A - odstęp między punktami mocowania:
-w oknach PVC i aluminiowych maks. 70 cm
-w okach drewnianych maks. 80 cm
E - odstęp od narożnika wewnętrznego kształtownika – min. 15 cm
P - odstęp od krawędzi słupka min. 15 cm

Oprócz nakładania pianek montażowych na nieoczyszczone ościeże błędną praktyką jest wtryskiwanie w szczelinę wokół okna zbyt małej ilości pianki. Wskutek takiej oszczędności wokół okna tworzą się pustki bez uszczelnienia, a zatem - mostki termiczne. Błędem jest również zbyt obfite wypełnienie szczelin między murem a oknem, może bowiem doprowadzić do deformacji profilu okiennego.

Wady uszczelnienia można też spowodować, zbyt wcześnie rozpoczynając obróbkę pianki montażowej - jeszcze przed jej całkowitym wyschnięciem: taki pośpiech może doprowadzić do zmniejszenia objętości warstwy izolacyjnej, a przez to - pogorszenia skuteczności uszczelnienia. Przyczyną wad bywa też niewłaściwa kolejność robót, np. nakładanie ostatniej warstwy izolacyjnej od wewnątrz przed ułożeniem tynku.

Nasza rada. Warunkiem poprawnego uszczelnienia połączeń okno-mur jest zachowanie właściwej kolejności robót:

  • Wypełnienie szczeliny pianką poliuretanową lub - znacznie rzadziej - taśmą rozprężną. Przed nałożeniem pianki między stojaki ościeżnicy trzeba wstawić rozpory, aby nie doszło do ich odkształcenia wskutek rozprężania się pianki. Można też wybrać piankę o obniżonej rozprężności, która o połowę mniej niż zwykła zwiększa swoją objętość - dzięki czemu niebezpieczeństwo wypaczenia się ościeżnicy jest mniejsze. Przed rozpoczęciem uszczelniania dobrze jest zwilżyć ościeże wodą, co zwiększy przyczepność pianki. Szczelinę wypełnia się do 1/3 jej objętości. Piankę pozostawia się do wyschnięcia na czas określony przez producenta. Po wyschnięciu nadmiar pianki ścina się nożem w płaszczyźnie ościeżnicy.
  • Tynkowanie ościeża. Roboty tynkarskie przy oknach drewnianych należy wykonać po zabezpieczeniu okien folią i taśmą - uchroni to okna przed zarysowaniami i zabrudzeniami. Ramy okien plastikowych są już fabrycznie zabezpieczone, trzeba jednak pamiętać, aby po zamontowaniu w krótkim czasie zdjąć folię - po 2-3 miesiącach będzie to niemożliwe.
  • Uszczelnienie wypełnienia. Sposób tego uszczelnienia zależy od tego, w jakiej ścianie okno jest osadzone. Najczęściej mamy do czynienia ze ścianą dwuwarstwową - wtedy od zewnątrz wokół ościeża przykleja się paski styropianu, nakłada tynk, a na styku z ramą pozostawia szczelinę 2-3 mm, którą następnie wypełnia się silikonem. Od środka także między ramą okna a tynkiem trzeba pozostawić szczelinę (inaczej tynk będzie pękał) i wypełnić ją akrylem.

opr.: Emilia Rosłaniec
zdjęcie wprowadzające: Deceuninck

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT